Ανθρώπινη δραστηριότητα από την προϊστορική περίοδο

Επιστροφή στον Υμηττό

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στην επιφάνεια λεπίδες και τεμάχια οψιανού λίθου, εργαλεία χαρακτηριστικά της Νεολιθικής εποχής.

Κατά την κλασική αρχαιότητα, η ευρύτερη περιοχή του Υμηττού εμφανίζεται ως κέντρο λατρείας των αρχαίων θεών, αλλά και ως τόπος υγείας, εξαιτίας των πηγών του Υμηττού που είχαν θεραπευτικές ιδιότητες.

Δύο ναοί του 6ου αιώνα π.Χ. αποκαλύφθηκαν στο λόφο του Προφήτη Ηλία, χωρίς όμως να υπάρχουν ενδείξεις για την ταύτισή τους με εκείνους του Δία και του Απόλλωνα. Το σπήλαιο του Νυμφολήπτου, γνωστό και ως «σπήλαιο του Πανός», καθώς είναι ίσως το μοναδικό στην Ελλάδα που έχει σκαλισμένα αγάλματα (ανάγλυφα) στο εσωτερικό του. Ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει ότι στον Υμηττό υπήρχε άγαλμα του Υμηττίου Διός, καθώς και βωμοί του Ομβρίου Διός και του Απόλλωνος Προοψίου.

Επίσης, σύμφωνα με ιστορικές αναφορές υπήρξε Ιερό της Αφροδίτης, στο χώρο της σημερινής Καλοπούλας Καισαριανής.

Ο περιηγητής Παυσανίας του 2ου αιώνα μ.Χ., βεβαιώνει ότι η βλάστηση του Υμηττού ήταν κατάλληλη για μελισσοκομεία. Η γεωργία και η κτηνοτροφία συμπλήρωναν τις δραστηριότητες.

Στην νότια άκρη του Υμηττού, στην περιοχή της Βάρης υπάρχει ένα μικρό ακρωτήρι, ο Ζωστήρ όπως το ονόμαζαν οι αρχαίοι, επειδή εκεί, σύμφωνα με την μυθολογία, η Λητώ, η μητέρα του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, πέταξε την ζώνη που έσφιγγε την κοιλιά της, όταν ήρθε η ώρα να γεννήσει.

Στο συγκεκριμένο σημείο, στο Λαιμό της Βουλιαγμένης, τον 6ο αιώνα π.Χ. κτίστηκε ο Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα. Η θέση του ήταν στρατηγική για τον έλεγχο της θάλασσας αλλά και για τη σύνδεση με το μεγάλο ιερό του Απόλλωνα στη Δήλο, καθώς από τη σημερινή παραλία έφευγαν γεμάτα πιστούς τα πλοία της αρχαιότητας προκειμένου να φθάσουν στο νησί.

Σύμφωνα με κάποιους ερευνητές, στον Υμηττό ξεκίνησαν να λειτουργούν λατομεία μαρμάρου πολύ πριν ξεκινήσουν αντίστοιχες δραστηριότητες στη Πεντέλη. Το κυανότεφρο, μάρμαρο του Υμηττού ήταν κατώτερο ποιοτικά από το Πεντελικό αλλά είχε μεγάλη ζήτηση.

Περίφημα ήταν στην αρχαιότητα η φαιά «υμηττία μάρμαρος», όπως αποκαλεί ο Στράβων το μάρμαρο του Υμηττού που εξαγόταν στο λατομείο στη θέση Κακόρεμα (το χρησιμοποίησαν κυρίως στα ελληνιστικά και τα ρωμαϊκά χρόνια), καθώς και ο κιτρινωπός ασβεστόλιθος που προέρχονταν από τα λατομεία του Καρέα,ο γνωστός ως αργυλικός λίθος από το όνομα του παρακείμενου δήμου.

Κατά τον 5ο και 6ο αιώνα χτίστηκαν στον Υμηττό οι πρώτοι χριστιανικοί ναοί, ερείπια ορισμένων από τους οποίους σώζονται μέχρι τις μέρες μας.

Μεταγενέστερα, στους βυζαντινούς και στους μεταβυζαντινούς χρόνους, θεμελιώθηκαν τα μοναστήρια του Υμηττού, που αποτελούν σημαντικά μνημεία. Ένας βυζαντινός πύργος, γνωστός ως πύργος Ανθούσας ή Κούλα, σώζεται στα βόρεια του δρόμου προς τη Μονή Αστερίου.

Όσον αφορά τους νεότερους χρόνους, αξίζει να αναφερθεί το Σκοπευτήριο της Καισαριανής, που αποτελούσε τόπο μαρτυρίου στα χρόνια της Κατοχής.

Ανθρώπινη δραστηριότητα από την προϊστορική περίοδο

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στην επιφάνεια λεπίδες και τεμάχια οψιανού λίθου, εργαλεία χαρακτηριστικά της Νεολιθικής εποχής.

Κατά την κλασική αρχαιότητα, η ευρύτερη περιοχή του Υμηττού εμφανίζεται ως κέντρο λατρείας των αρχαίων θεών, αλλά και ως τόπος υγείας, εξαιτίας των πηγών του Υμηττού που είχαν θεραπευτικές ιδιότητες.

Δύο ναοί του 6ου αιώνα π.Χ. αποκαλύφθηκαν στο λόφο του Προφήτη Ηλία, χωρίς όμως να υπάρχουν ενδείξεις για την ταύτισή τους με εκείνους του Δία και του Απόλλωνα. Το σπήλαιο του Νυμφολήπτου, γνωστό και ως «σπήλαιο του Πανός», καθώς είναι ίσως το μοναδικό στην Ελλάδα που έχει σκαλισμένα αγάλματα (ανάγλυφα) στο εσωτερικό του. Ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει ότι στον Υμηττό υπήρχε άγαλμα του Υμηττίου Διός, καθώς και βωμοί του Ομβρίου Διός και του Απόλλωνος Προοψίου.

Επίσης, σύμφωνα με ιστορικές αναφορές υπήρξε Ιερό της Αφροδίτης, στο χώρο της σημερινής Καλοπούλας Καισαριανής.

Ο περιηγητής Παυσανίας του 2ου αιώνα μ.Χ., βεβαιώνει ότι η βλάστηση του Υμηττού ήταν κατάλληλη για μελισσοκομεία. Η γεωργία και η κτηνοτροφία συμπλήρωναν τις δραστηριότητες.

Στην νότια άκρη του Υμηττού, στην περιοχή της Βάρης υπάρχει ένα μικρό ακρωτήρι, ο Ζωστήρ όπως το ονόμαζαν οι αρχαίοι, επειδή εκεί, σύμφωνα με την μυθολογία, η Λητώ, η μητέρα του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, πέταξε την ζώνη που έσφιγγε την κοιλιά της, όταν ήρθε η ώρα να γεννήσει.

Στο συγκεκριμένο σημείο, στο Λαιμό της Βουλιαγμένης, τον 6ο αιώνα π.Χ. κτίστηκε ο Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα. Η θέση του ήταν στρατηγική για τον έλεγχο της θάλασσας αλλά και για τη σύνδεση με το μεγάλο ιερό του Απόλλωνα στη Δήλο, καθώς από τη σημερινή παραλία έφευγαν γεμάτα πιστούς τα πλοία της αρχαιότητας προκειμένου να φθάσουν στο νησί.

Σύμφωνα με κάποιους ερευνητές, στον Υμηττό ξεκίνησαν να λειτουργούν λατομεία μαρμάρου πολύ πριν ξεκινήσουν αντίστοιχες δραστηριότητες στη Πεντέλη. Το κυανότεφρο, μάρμαρο του Υμηττού ήταν κατώτερο ποιοτικά από το Πεντελικό αλλά είχε μεγάλη ζήτηση.

Περίφημα ήταν στην αρχαιότητα η φαιά «υμηττία μάρμαρος», όπως αποκαλεί ο Στράβων το μάρμαρο του Υμηττού που εξαγόταν στο λατομείο στη θέση Κακόρεμα (το χρησιμοποίησαν κυρίως στα ελληνιστικά και τα ρωμαϊκά χρόνια), καθώς και ο κιτρινωπός ασβεστόλιθος που προέρχονταν από τα λατομεία του Καρέα,ο γνωστός ως αργυλικός λίθος από το όνομα του παρακείμενου δήμου.

Κατά τον 5ο και 6ο αιώνα χτίστηκαν στον Υμηττό οι πρώτοι χριστιανικοί ναοί, ερείπια ορισμένων από τους οποίους σώζονται μέχρι τις μέρες μας.

Μεταγενέστερα, στους βυζαντινούς και στους μεταβυζαντινούς χρόνους, θεμελιώθηκαν τα μοναστήρια του Υμηττού, που αποτελούν σημαντικά μνημεία. Ένας βυζαντινός πύργος, γνωστός ως πύργος Ανθούσας ή Κούλα, σώζεται στα βόρεια του δρόμου προς τη Μονή Αστερίου.

Όσον αφορά τους νεότερους χρόνους, αξίζει να αναφερθεί το Σκοπευτήριο της Καισαριανής, που αποτελούσε τόπο μαρτυρίου στα χρόνια της Κατοχής.

Επιστροφή στον Υμηττό